Akü ve Kablolar

Yeni modellerde kullanılan akümülatörnün başlıca özellikleri aktif maddenin sport plakalarıdır, bu plakalar kurşun-antimon yerine kullanılmış olan kurşun-kalsiyum teknolojisi ile elde edilmiştir.

Burada kurşun bir şeridin sürekli olarak gerilmesine dayalı mekanik bir prosesten bahsedilmektedir; bu prosesin amacı, eritme yoluyla ızgaralar üretmek için döküm makineleriyle çalışmaktansa, pozitif plakalar için kurşun oksitler ve negatifler için ise tek bir metalik kurşun sürülmüş ızgaranın son üretim safhasına ulaşılabilmektir.

Kurşun-kalsiyum-kalay bağlantısını sağlayan malzemenin kullanılması, akümülatörnün işleyişi esnasında elektroliz olayının (suyun bileşenleri olan hidrojene ve oksijene ayrışması) önemli ölçüde indirgenmesini sağlar. Bu bileşenler gaz halinde iken dışarı sızıp söz konusu suyun çok az miktarının buharlaşmasına ve devamında da bu tip bir akümülatör üzerinde yapılması gereken bakım çalışmalarının etkili olarak azalmasına neden olur.

Bkz: Akümülatör Nedir?

Bkz: Akü Sensörü Nedir?

Bkz: Akü Şarj Göstergesi

1- Kapak	8- Optik hidrometre
2- Tapa kenarı	9- Negatif kutup
3- Pozitif plaka	10- Tek parçalı blok
4- Negatif plaka	11- Maksimum elektrolit seviyesi
5- Separatör	12- Minimum elektrolit seviyesi
6- Köprüler	13- Tapa
7- Elektrolit

Akümülatörün Elektrik Özellikleri

Akümülatör asitle yüklü kurşun içeren bakım istemeyen tiptir.

Kapak: EURODIN tipte olup yarı eğimli kapak üzerinde kilit elemanları vardır; sıvının dışardan içeri sızmasını önleyen bir sistem ile birlikte basınçlı tapalar (tek bir eleman için bir tapa). Gaz/sıvı ayrıştırma sistemi ile donatılmış tapalar yardımıyla gaz tahliyesi.

Kapağın kapanması: termik kaynak yoluyla.

Tabanla olan bağlantı: dört kenardan.

Kutuplar: kapağın üzerindeki döküm alanındaki tutucu labirent ile birlikte soğuk döküm işlemi aracılığıyla elde edilmiş olan kurşun pusulalar.

Elektrolit seviyesinin kontrolü: kapaktaki tapaların açılması ve gösterge ile (çubuk) elektrolit seviyesinin karşılaştırılması yoluyla. Seviye çubuğu max seviyesini göstermektedir, dolayısıyla elektrolit çubuğun alttaki ucuna henüz değmiş olmalıdır. Elektrolit separatörleri ve/veya plakaları 10 mm geçtiğinde minimum seviyeye ulaşılmış demektir.

Minimum elektrolit seviyesinin ve akümülatör yük durumunun kontrolü için optik hidrometre.

Plaka sayısı: 6 pozitif + 5 negatif

Plakalar : kurşun – kalay-kalsiyum

Separatörlerin kalınlığı: 1.15 mm.

Plakaların kalınlığı: pozitif 1.80 mm; negatif 1.60.

Elektrolit yoğunluğu: %100 yüklü akümülatör ile birlikte 25°C ta 1280 ± 10 g/dm3.

25° C’de elektrolit yoğunluğu:

• %100 yüklü iken 1280 g/lt
• %75 yüklü iken 1240 g/lt
• %50 yüklü iken 1200 g/lt
• %25 yüklü iken 1160 g/lt
• Boşken 1120 g/lt
• Tamamen boşken 1110 g/lt.

Kontrol Sistemi

Akümülatörde yük durumunun kontrolü için gerekli olan bir gösterge vardır, söz konusu kontrol optik bir hidrometre tertibatı ile yapılır ve bu tertibat elektrolit seviyesini ve akümülatörün yük durumunu en azından niteliyici bir şekilde görüntüleme görevine sahiptir; bu da müşteriye akümülatörün etkinliğini ilk kez kontrol edebilme yararı sağlar.

Bu tertibat şeffaf bir plexiglas silindirden oluşmuştur: bir ucunda akümülatörün kapağına sabitlenmiş bir gösterge vardır; diğer ucunda ise aside dirençli malzemeden yapılmış bir kap sabitlenmiştir; bu kap, akümülatör elektroliğinin aynı kaptaki yeşil renkli bir küre ile temas etmesini sağlayacak şekilde delinmiştir; amaç, kürenin silindir merkezine doğru eğimli bir yüzeyde kaymasını sağlamaktır.

Optik göstergenin aldığı renk aşağıdaki tabloya göre akümülatörün yük durumu hakkında bir bilgi verir:

	3 NOLU DURUM	2 NOLU DURUM	1 NOLU DURUM
Görünebilir bilgi	Açık ve parlak bir renk	Merkezi yeşil olmayan koyu bir renk	Merkezi yeşil olan koyu bir renk
Elektrolit seviyesi	Minimum alt	Doğru	Doğru
Yük durumu	Tanımsız	Boş akü	%55’den %100’e
Başlatılacak olan çalışma	Elektroliği saf su ile doldurunuz	Aküyü yeniden şarj ediniz	Hiç bir çalışma sözkonusu değil

Bu tertibat:

• içerdeki kısa devrelere dair hiçbir bilgi sunmaz;
• elektrolit yoğunluğu sıcaklığa göre değişir;
• aracın uzun süre hareketsiz kalması reaksiyona giren maddelerin karışım prosesini durdurmuş olabilir ve dolayısıyla ölçümler sadece yüzeysel katmanlara dair olabilir;
• elektrolit su seviyesi az olduğunda göstergeler güvenilir olmaz.

Sonuç olarak ölçümün doğruluğu yaklaşık %15’dir (yük durum göstergesinin ayarlanması = %70 ± %15).

Bir gösterge hatası halinde Teknik Yardım Servisinde akümülatör yükünün daha dikkatli olarak kontrol edilmesi gereklidir.

Tapa

Az bakım gerektiren ve kurşun-kalsiyum-kalay elemanlı akümülatörler, gazlar aynı tapalar aracılığıyla boşaltmak için olan tertibat ile birlikte, sızıntıyı önleyen sisteme sahip tapaların basınç altında sıkıştırılması ile kapatılır.

Akümülatörde üretilen gazların dışarı sızmasına olanak sağlayan ama bu arada su kaybını önleyen tapa.

Tapa şunlardan oluşmuştur:

• Tapa gövdesi: ilk önce sıvı için bir engel teşkil etse de gazların uygun deliklerden dışarı sızmasına olanak sağlar.
• Labirent: Akümülatörün çalışması sırasında serbest kalan taneciklerin özel diyaframı tıkamasını önler.

Yarı geçirgen diyafram: PTFE (polietrafloretilen) maddesinden yapılmış özel bir katman sayesinde sıvının dışarı sızmasını önler ancak akümülatörün çalışması sırasında üretilen gazların geçişine izin verir.

1- Tapa gövdesi 2- Labirent 3- Diyafram

Akünün Teknik Özellikleri

Çizelge akünün belli başlı teknik verilerini özetlemektedir.

AKÜ	1.2 Fiat Motor	1.3 JTD Fiat Motor
GERİLİM	12V	12V
KAPASİTE	40Ah	50Ah
YOĞUNLUK	200 A	250 A

Akünün Boşaltılması ve Dinlenmeye Alınması

Her bir model ve donanımdaki araca göre akü kapasitesinin doğru şekilde belirlenmesi, tasarım safhasındayken yapılır ve aynı zamanda kontak anahtarı yuvasında değilken meydana gelen yük emilimleri de nazarı dikkate alınır.

Bu emilimler akü kapasitesinin beher Ah değeri başına 0,6 mA değerini aşmamalıdır; bu koşul, kontak anahtarı yuvasından çıkarılmış durumdayken aracın bir ay süreli bekleme hallerinde aküdeki bakiye kapasitenin nominal kapasitenin yarısına eşit kalmasını temin etmek içindir. Bu da, normal ısı ve hava koşulları altında, böyle bir süre sonunda aracın tekrar çalıştırılabilmesi için yeterli bir şarj durumuna eşittir.

Aşağıdaki çizelge bazı örnekler sunmaktadır.

Akü	Maksimum emilim
32 Ah	19 mA
40 Ah	24 mA
50 Ah	30 mA
60 Ah	36 mA
70 Ah	42 mA