Eksantrik Mili Konum Sensörü
Eksantrik mili konum sensörü [Camshaft Position Sensor (CMP)], bir araçta bulunan birçok elektrikli veya elektronik parçalardan sadece birisidir. Bu yazımız da bu parçanın ne olduğunu, arızalı bir eksantrik mili konum sensörünün araçtaki sonuçlarını işleyeceğim.
Piyasada bir çok isim altında bu sensörü duyabilirsiniz. Pekala nedir bunlar;
1-Eksantirik mili konum sensörü
2-Kam mili konum sensörü
3-Hall sensörü
4-Silindir referans algılama sensörü
5-Faz sensörü
Birçok kişi eksantrik mili konum sensörünü krank mili konum sensörü ile karıştırır, çünkü bir birlerine çok benzer görünürler. Ancak, araçta farklı görevi gerçekleştirdikleri ve motorda bir şeylerin yanlış gittiğinde farklı sonuçları olduğu için ikisi arasında büyük bir fark vardır.
Eksantrik Mili Konum Sensörünün Görevi Nedir?
Her günümüz araçlarında bir eksantrik mili konum sensörü bulunur. Bu sensör, motorun verimli ve düzgün çalışması için çok önemlidir.
Eksantirik mili konum sensörü genellikle supap muhafaza kapağı üzerinde silindir bloğu çevresinde yer alır. Genellikle 2 veya 3 pinli olmasından dolayı bu sensörü bu alanlarda bulabilirsiniz.
Eksantrik mili konum sensörünün amacı, eksantrik milinin konumunu ve devrini belirleyerek elektronik kontrol ünitesi (ECU)’ne bildirmektir. Ayrıca aracın hızına, kam milinin pozisyonuna, silindirin bulunduğu
konuma göre supapların kapanma zamanlarını hesaplayarak, doğru zamanda silindirlerdeki bujilerin ateşlenmesini sağlamaktır.
Nasıl Çalışır
Temelde iki tip sensör bulunur. Bunlar;
1-Manyetik Endüktif Sensör:
 |
Bu tip sensörler genellikle iki pinlidir. Voltaj beslemelesi yoktur. Alternatif gerilim sinyali üretirler. Krank mili konum sensörleri ile aynıdır. Sensör önünden geçen diş veya çark, sensör üzerindeki manyetik alanda değişim gerçekleştirir. Bobin uçlarında sinüs dalga formunda alternatif akım meydana gelir. |
 |
|
 |
Endüktif Sensör, algılama yapılacağı yere sabitlenir. Algılanacak metal cisimler, önünden her geçişinde bobindeki manyetik alanı değiştireceği için, çıkış uçlarında değişken bir gerilim elde edilir |
2-Hall Effect Sensör:
Bu tip sensörler üç pinlidir. Hall Sensörleri, manyetik olarak çalışan yarıiletken sensörlerdir. Bu sensörün çalışma prensibini bilmek için Hall Etkisi denilen olayı bilmek gerekir.
Hall Etkisi Nedir?
Bir yarı iletkenden elektronlar akarken akım yönüne dik bir manyetik alan uygulanır ise elektronlar belli bir bölgede yoğunlaşır. Bu da yarı iletkenin diğer uçlarında gerilim oluşmasına neden olur. Bu olaya hall etkisi denir.
Edwin Hall tarafından 1879 yılında bulunmuştur.
Hall etkisi ile yarı iletken uçlarında oluşan gerilimin değeri, manyetik alana ve sensöre yaklaştırılan cismin yakınlığına bağlıdır
Hall sensörüne yukarıdaki şekilde görüldüğü gibi, dik bir manyetik alan uygulandığında (sensörün türüne göre) sensör uçlarında sinyal oluşur. Manyetik alanın sürekli değişmesi, sensör çıkışında kare dalga sinyal elde edilmesini sağlar.
Şayet akım şiddeti sabit kalırsa üretilen voltaj sadece manyetik alanın şiddetine bağlı kalır; bu nedenle frekansı, manyetik alandaki değişim hızı ile orantılı modüler bir elektrik sinyali elde etmek için manyetik alan şiddetindeki dik değişim yeterlidir.
Bu değişimi elde etmek için sensör bir seri penceresi (kasnağın iç kısmı) bulunan bir metal bileziğe sahiptir.
Hareket esnasında bileziğin metal kısmı sensörü kapatır ve manyetik akımı engelleyerek düşük bir çıkış sinyali oluşmasına neden olur. İşlemin tersi olarak ara boşluğa karşılık geldiğinde manyetik akım dolayısı ile sensör yüksek bir sinyal üretir.
Eksantirik Konum Sensörü Arıza Kodları
P0340 Kam mili konum sensörü
P0341 Kam mili konum sensörü sinyal uyumsuz
P0342 Kam mili konum sensörü giriş sinyali düşük
P0342 Kam mili konum sensörü giriş sinyali yüksek
P0345 Kam mili konum sensörü A (Bank 2)
P0347 Kam mili konum sensörü A (Bank 2)giriş sinyali düşük
P0348 Kam mili konum sensörü A (Bank 2)giriş sinyali yüksek
P0365 Kam mili konum sensörü B (Bank 1)
P0367 Kam mili konum sensörü B (Bank 1)giriş sinyali düşük
P0368 Kam mili konum sensörü B (Bank 1)giriş sinyali yüksek
Arızalı Eksantrik Mili Konum Sensörünün Belirtileri
1 – Motor Arıza Lambası
Eksantrik mili konum sensörünüz arızalı veya sorun yaşatmaya başladığı zaman dikkat etmeniz gereken gösterge panelinizdeki motor arıza lambasını yakmasıdır. Bu durum ile karşılaşırsanız mutlaka bir motor test cihazı ile kontrol etmeli ve bu arızayı onaylamalısınız.
Motor arıza lambası yandığında aracınızı kontrol ettirmeyi unutmayın. Bu başka türlü sorunlardan da kaynaklı olabileceğinden motorunuzda ciddi sorunlara sebep olabilir.
2 – Motoru ilk çalıştırma sorunları
Eksantrik mili konum sensörü arızalı olduğunda, elektronik kontrol ünitesine giden sinyal bozulacağından motorunuzun marş alması güçleşecek ve çalışmayacaktır.
3 – Motorun sarsıntılı çalışma problemi
Eksantirik mili konum sensörü arızalandığında, aracınızın sürüşü esnasında motorda zaman zaman güç kayıpları söz konusu olur. Yolculuk esnasında aracınız istenilen hız ve güce kavuşamaz. Bu durum bazı zamanlarda düzelebilir de bunu mutlaka takip etmelisiniz. Bu durumlar elektronik kontrol ünitesinin, eksantrik mili konum sensöründen yanlış bilgi aldığı için silindirlere yanlış miktarda yakıt püskürtülmesinden kaynaklanmaktadır.
4 – Motorun stop etmesi
Aracınız ile yolculuk yaparken motorunuza yakıt püskürtülmemesinden dolayı motorunuzun stop ederek aracınızın durmasıda söz konusu olacaktır. Bu durum da sizi trafikte tehlikeli bir pozisyona sokacaktır. Böyle bir durum da size bu sensörün arızasını gösterecektir.
5 – Araç ile hızlanma problemi
Eksantrik mili konum sensörünüz arızalanmaya başladığında aracınız istenen miktarda hızlanamaz. Bazı durumlarda saatte 30 km hızlara düşebilirsiniz.
6- Vites problemleri
Arızalı eksantrik mili konum sensörüne sahip bazı araçlarda, herhangi bir viteste aracınızın takılı kalması problemidir. Bu durumdan kurtulmanın tek yolu motoru stop ettirmek ve yeniden çalıştırmaktır. Böyle bir durum geçici bir sorun giderme olacağından mutlaka sensörün kontrol edilerek arızalı ise değiştirilmesi gerekmektedir.
7 – Yakıt tüketiminin artması
Arızalı bir eksantrik mili konum sensörü yanlış okuma nedeniyle gücün düşmesini karşılamak için daha fazla yakıt enjekte etmeye çalışacağından yakıt tüketiminizin artması da söz konusu olacaktır.
Eksantrik Mili Konum Sensörünü Kendiniz Değiştirebilir misiniz?
Bu işi kendiniz basit bir şekilde yapabilirsiniz.
Eksantrik Mili Konum Sensörünü Değiştirme Adımları
- İlk öncelik AKÜ’nün eksi kutup başını çıkartın.
- Sensörü bulun. Genellikle motorun üst, ön veya arka tarafındadır. Büyük olasılıkla 2-3 telli bir söket takılı olacaktır.
- Kabloları sensörden ayırmak için sensör üzerindeki tırnağı serbest bırakın.
- Sensörü motora bağlayan montaj cıvatasını sökün. Genellikle 8 mm veya 10 mm’lik bir cıvatadır.
- Sensörü hafif bir bükülme ile çekin.
- Yeni sensörün halka contasına biraz motor yağı sürün.
- Yeni eksantrik mili konum sensörünü takın ve montaj cıvatası ile sabitleyin.
- Kablo konnektörünü sensöre tekrar bağlayın.
- Negatif akü terminalini tekrar bağlayın.