Gaz Pedalı Konum Sensörü
Gaz Pedalı Konum Sensörünün Görevi Nedir?
Gaz pedalı konum sensörleri gaz pedalı üzerindeki baskı ile orantılı olarak bir gerilim sinyali üretir. Bu sinyal elektronik kontrol ünitesi (ECU) tarafından öncelikli olarak gaz kelebeğinin konumunun belirlenmesi için kullanılır.
Gaz pedalı üzerinden elde edilen bu sinyal bilgisi sadece gaz kelebeği konumu için girdi oluşturmaz elektronik kontrol üniteleri (ECU) motor torkunu optimumda tutabilmek için yakıt enjeksiyon sistemi, ateşleme sistemi, otomatik şanzumanlı vites değiştirme zamanlaması, turbo da basınç düzenlemesi gibi bir çok sistemde bu bilgiyi girdi olarak kullanır.
Hatta uç bir örnek olarak gaz pedalından ayağın hızla çekilmesi yani şekle göre voltajın çok sert düşmesi bile bir bilgidir. Bu bir tehlike işareti olarak algılanıp müzik sesini azaltmak ya da diğer güvenlik sistemleri için girdi olarak kullanılabilir.
Gaz pedalının bir tel yerine sensör ile çalışır hale getirilmesi hız sabitleme sistemi, ESP gibi bir çok sistemin alt yapısı için gereklidir.
Yukarıdaki resimde görüldüğü gibi değişken direnç ile çalışan sensörler de sensör kapağı açıldığında direnç pistlerini görebiliyoruz. Pedal konumu değiştirildiğin de pist üzerinde hareket eden fırçalar direnç değerini değiştirir. Bu sayede voltaj değişimi gerçekleşmiş olur.
Yukarıdaki şekilde de Hall etkili sensör görülmektedir. Hall etkili sensörler de ise gaz pedalı üzerindeki sensör söküldüğünde sensör ile temas olmadığını görüyoruz. Gövde içindeki mıknatıs pedal hareketi ile sensöre yaklaşır yada uzaklaşır. Manyetik alanın şiddetinin mesafeye göre değişmesi hall geriliminin değişimine neden olur.
Şimdi bazı örnek araçlarda kullanılan gaz pedalının osiloskop cihazı ile elde edilmiş voltaj değerlerini inceleyelim.
Rölantide ölçüldüğünde voltaj aşağıdaki gibidir.
1.sinyal 0.2 volt,
2.sinyal 0.4 volt
Gaz verilmeye başlandığında voltaj yükseliyor. Tam gaz da ise aşağıdaki gibi ölçülüyor.
1.sinyal 1.9 volt,
2.sinyal 3.8 volta çıkıyor.
Dikkat edilirse her noktada 2.sinyal diğerinin iki katı.
Gaz pedalı hayati önemli bir parçadır. O yüzden güvenlik amaçlı olarak iki ayrı sinyal kullanılır. Örneğin bu pedal da iki yerde voltajın sapma yaptığını görüyoruz. Elektronik kontrol ünitesi (ECU) mantık testi uygular. İki sinyali karşılaştırarak hatayı algılar. Sağlam sinyali kullanarak yola devam eder. Sürücü arıza lambası ile uyarılır. Ancak her iki sinyalin de olamaması veya hatalı olması halinde motor devri sınırlandırılır.
Bazı otomobil markalarında gaz pedal konum sensörleri pedaldan ayrı bir parça olarak’ta üretilebilir.
Gaz pedalı sensörü arızalanırsa, aşağıdaki hata belirtileri ortaya çıkabilir:
- Motor rölantisinin kendi kendine artması
- Gaz pedalına basılırsa araç yanıt vermiyor
- Araç “Limp Mode” geçer. (Araç Koruma Modu)
- Göstergedeki motor ikaz lambası yanar
Bir hatanın birkaç farklı nedeni olabilir:
- Gaz pedalı sensöründeki hasarlı kablolar veya bağlantılar
- Gerilim ve toprak beslemesi eksikliği
- Sensörde hatalı elektronik değerlendirme birimi