Isuzu Dizel Motorları Yakıt Sistemi-1

18.06.2020
2.902
A+
A-
Isuzu Dizel Motorları Yakıt Sistemi-1

Efektif ve Mutlak Basınç Nedir?

Yer çekimi dolayısıyla havanın yeryüzüne yaptığı ağırlık “hava basıncı” olarak tanımlanır. Havanın kalınlığı ne kadar fazla ise ağırlığı dolayısıyla basıncı o kadar fazladır. Yükseklikle hava katmanının kalınlığı azaldığı için hava basıncı da yükseklikle azalır. Hava basıncı atmosferin kalınlığına bağlı olarak deniz seviyesine yakın kısımlarda daha fazla, yükseklerde daha azdır.

Efektif (Gerçek) Basınç

Atmosferin basıncını göz önüne almayıp, içinde yaşadığımız çevrenin basıncını sıfır kabul ettiğimiz zaman bulunan basınca ise “efektif basınç” adı verilir. Ölçüm yaptığımız basınç manometreleri bu basınca göre çalışır. Motor yağ basıncı sensörü bu prensibe göre çalışır. Deniz kenarında ve motor kapalı iken yağ basıncı kumanda panelinden “0” kpa okunur.

Mutlak Basınç

Vakum (uzay) basıncını 0 kPa kabul ederek deniz seviyesindeki basıncı 100 kpa = 1 bar kabul eder. Isuzu dizel motor üstündeki barometrik basınç sensörü ve turbo şarj basıncı sensörü, mutlak basınca göre çalışır. Motor çalışmaz ve soğuk iken deniz seviyesinden o yüksekliğe denk gelen mutlak basıncı gösterir.

CAN-BUS  Veri İletişim Hattı

  • Can-H ve Can-L olarak isimlendirilen 2 adet kablodan oluşturulur. Cihazlar bu iki kabloya paralel olarak bağlanırlar.
  • Can-bus’da hattın iki ucunda “120Ω sonlandırma dirençleri” bulunmalıdır.
  • Hidromek Tier2 makinelerde sonlandırma dirençleri Kumanda Paneli ve MCU (Machine Control Unit) içine entegre edilmiştir.
  • Tier3 makinelerde bu dirençler Kumanda Paneli ve ECM (Motor kontrol ünitesi) içindedir.
  • Can-bus hattı üzerindeki bir ünitenin arızalanması, diğer cihazların haberleşmesini engellemez.

Müşir ve Sensör Nedir ?

Müşir

Ölçülen sıcaklık yada basınç, müşirin ayarlandığı değere ulaştığında açık kontağını kapatan yada kapalı kontağını açan tip bir butondur. Sadece iki konumu vardır açık yada kapalı olabilir. Evlerimizde kullandığımız kapı zili butonu örnek gösterilebilir. Müşir üzerine bir kuvvet etkidiğinde bu kuvvet müşir üzerindeki yazılı değere ulaştığında müşir açık kontağını kapatır yada kapalı kontağını açar.  Isuzu dizel motorları üzerinde sadece hararet müşiri bulunur fakat bu müşir kullanılmamaktadır.

Sensör

Sıcaklık, basınç gibi fiziksel büyüklükleri elektrik sinyaline çevirerek sürekli olarak değer gönderen elektronik devre elemanıdır. Ölçtüğü fiziksel(sıcaklık-basınç) büyüklüğün değişmesiyle  gönderdiği elektrik sinyali de değişir.

Isuzu dizel motorları üstünde kullanılan sıcaklık sensörlerinin elektrik soketi 2 terminalli, basınç sensörlerinin elektrik soketi 3 terminallidir.

Sıra Tipi Yakıt Pompası ile Common Rail Sistemi Arasındaki Farklar

 Yakıt sistemi Sıra tipi (Mitsubishi) Commonrail tip
Püskürtülecek yakıt miktarı Pompa regülatörü ile ayarlanır. ECM, gelen verileri değerlendirir ve pompanın commonrail hattına bastığı yakıt miktarını ayarlar. ECM; püskürtülecek yakıtın miktar ve avansını, solenoid tip enjektörleri kumanda ederek ayarlar.
Enjeksiyon zamanı ayarı Pompaya püskürtme avansı verilerek. ECM, gelen verileri değerlendirir ve solenoid tip enjektörleri en uygun zamanda kumanda ederek yakıt püskürtür.
Enjeksiyon püskürtme basıncı Enjektör ile ayarlanır. ECM, motorun yük ve çalışma şartlarına göre yakıt pompasının bastığı yakıt miktarını SCV valfini kumanda ederek değiştirir.
Silindirlere yakıt dağıtılması Pompa çıkış rekorlarından ve sadece püskürtme anında tek bir enjektöre yakıt gönderir. Commonrail hattı ile her solenoid tip enjektör üzerinde sürekli yüksek basınçlı yakıt vardır.
Gaz verme sistemi Step motor ile Motor kontrol ünitesi , solenoid tip enjektörlere gönderdiği sinyali kontrol ederek
Çoklu yakıt püskürtmesi Yok Var

Elektronik Kumandalı Yakıt Enjeksiyon Sistemi (Commonrail Tipi)

ECM, yük ve dış ortam şartlarına göre eksantrik mili konum sensörü, soğutma suyu sıcaklık sensörü gibi sensörlerden verileri alır. En iyi yanma kalitesi için yakıt miktar ayar valfini ( SCV ) ve enjektör selenoidlerini  kumanda eder. Çalışma anında ikaz lambalarını kumanda eder. ECM makinenin elektronik kontrol ünitesi ve kumanda paneliyle, CAN-BUS hattı üzerinden sürekli olarak haberleşir.

Yanma çok kademeli olarak gerçekleşir. Az miktar yakıt püskürtülerek ön yanma başlar ve bir ateş topu oluşur. Diğer püskürtmeler bu ateş topunun üzerine yapılır. Bu şekilde yakıtın yanma kalitesi artar ve vuruntu oluşmaz. Commonrail yakıt basıncı commonrail hattı üzerindeki basınç sensörü ile sürekli olarak ölçülür. Commonrail basıncı yük ve çalışma şartlarına bağlı olarak 100bar ile 1850 bar arasında değişir.

ECM sistemi gaz potansiyometresi konumunu ve motor devrini referans alarak enjektör püskürtme zamanını yaklaşık olarak hesaplar.

Püskürtülecek maksimum yakıt miktarı soğutma suyu sıcaklığına, turboşarj basıncına ve aracın deniz seviyesinden yüksekliğine bağlı olarak yeniden hesaplanır.

Yakıt enjeksiyon miktarı düzeltme ünitesi nasıl çalışır

Elektronik motor kontrol (ECM) ünitesi; gaz düğmesi konumuna, turboşarj basıncı sensörü (Boost pressure), krank mili konum sensörü (CKP), common rail basıncı sensöründen gelen bilgilere göre yakıt miktar ayar valfini(SCV) belirli aralıklarla açıp kapatarak yakıt pompasının emdiği yakıt miktarını ayarlar. Bu bilgileri değerlendirir ve  silindir içine püskürtülecek yakıt miktarını yaklaşık olarak hesaplar.

Yakıt enjeksiyon miktarı düzeltme ünitesi; akü voltajını ölçerek enjektör selenoidlerinin püskürtme süresini, soğutma suyu sıcaklığını ölçerek motor sıcaklığını, yakıt miktar ayar valfini belirli aralıklarla açıp kapatarak emilen yakıt miktarını, common rail basıncı gibi değerleri ölçerek yakıtın püskürtme süresini tam olarak hesaplar. Bu şekilde ideal bir yanma elde etmeye çalışır.

Yakıt püskürtme oranı (Q):

Marş anında dizel motor devri, Q eşik değerinden düşük ( 550 d/d ) olur. Bu durumda ECM, sistemin yakıt püskürtme oranını (Q), değiştirerek motorun kolay çalışmasını sağlar.

Yakıt filtresinin tıkanması

Filtre tıkanmadan öncesindeki çalışma durumu

  • Kontak anahtarı giriş voltajı 18V veya daha fazla olur.
  • DTC P0192, P0193,P0090, P1291,P1292, P1635 arızaları oluşmaz.
  • Yakıt miktar ayar valfi çalışma performansı %33 veya daha az, hissedilen yakıt miktarı 28mL/sn veya daha fazla olur.
  • Motor devri 1200d/d veya üzerine çıkabilir.

 Filtre tıkandıktan sonraki çalışma durumu :

  • Aktif commonrail hattı basıncı, 5 saniye veya daha fazla süreyle hedef rail basıncından 500bar veya daha düşük bir basınçta olur.
  • Commonrail hattı basıncı 800bar olarak sınırlandırılır.
  • Çoklu yakıt püskürtmesi durur ve sınırlı yakıt  püskürtmesi devreye girer.

Yakıt sisteminin  havasının alınması

  1. Yakıt filtresinin altına tava ya da bir kap koyun böylece dökülen yakıt kabın içine toplayabilirsiniz.
  2. Kontak anahtarını ON ( açık ) konumuna getirin. Elektrikli besleme pompasının çalışma sesini duyabilirsiniz.
  3. Yakıt filtresi üzerindeki hava alma tapasını gevşetin ve tahliye borusundan yakıt gelene kadar  (20 sn) bekleyin.
  4. Hava alma tapasını kapatın ve filtre tekrar yakıtla dolana kadar 10 saniye bekleyin. Bu işlemi 3 defa daha tekrarlayın. Yakıt sistemi tamamen boşalmışsa filtre dolana kadar bekleyin.
  5. Hava alma tapasından  köpüksüz yakıt gelince hava alma tapasını kapatın.

Sayfa 2 İçin Tıklayınız