Motorlarda Kullanılan Sıvılar DİZEL
Motorda kullanılan yakıtlardan Dizel Yakıtını ve özelliklerini kısaca tanıyalım. Bu yazımızda Dizel yakıtı hakkında bilinmesi gerekenleri inceleyeceğiz. Burada anlatılanlar umarım aydınlatıcı bir bilgi olacaktır.
1.Dizel yakıtından beklenenler
1-İyi tutuşma becerisi
2-Düşük bulanma noktası, düşük donma noktası ve düşük erime noktası
3-Uygun viskozite
4-Yüksek kaynama noktası ve az karbon artığı
5-Az sülfür ihtivası
6-Stoklama veya kullanım esnasında özelliklerini kaybetmemesi
7-Yüksek ısıtma değeri
Yağın Bulanma Noktası Nedir?
İnce yağın sıcaklığının düşmesi ile birlikte, yağın şeffaflığı da kaybolmaya başlar ve yağ bulanıklaşır. İşte bu ana bulanma noktası adı verilir. Eğer sıcaklık düşürülmeye devam ederse yağ donar.
2.Dizel Yakıtının Özellikleri
1.Setan Sayısı: Dizel motorda, emme zamanı esnasında silindir içerisine sadece hava emilir. Sıkıştırma zamanının sonuna gelindiği anda, dizel yakıtı yanma odası içerisine püskürtülür. Sıkıştırılmış havanın kendi sıcaklığı dizel yakıtını tutuşturur. Bu tutuşturma karakteristiğinin verimliliğin bir göstergesi olarak setan sayısı kullanılır. Yüksek setan sayısına sahip bir dizel yakıtının tutuşma karakteristiği daha iyidir ve neticede daha az vuruntulu çalışır.
Benzin ve dizel yakıtını sıcak bir demir plakanın üzerine döktüğünüz zaman benzin hemen buharlaşacak ancak yanmayacaktır. Ancak dizel yakıtı kısa bir süre sonra yanmaya başlayacaktır. Buna parlama noktası adı verilir. Tutuşma sıcaklığı düşük olduğu zaman parlama noktası da düşüktür. Parlama noktası; dizel vuruntusu, yumuşak motor çalışması ve yakıt tüketimi üzerinde büyük etkiye sahiptir. Dolayısıyla parlama noktasının uygun bir değerde olması önemlidir.
Benzinli ve dizel motorların ihtiyacı olan yakıt karakteristikleri birbirine zıttır ve bu yüzden setan ve oktan sayıları da zıt özelliklere sahiptir.
2.Akma Noktası: Dizel yakıtı soğutulduğu zaman, kademeli olarak kalınlaşmaya başlar ve katılaşır. Başlangıçta kristal yapısı düzgündür ve mevcut yapı akıcılığı etkilemez. Ancak sıcaklığın azalması ile birlikte katılaşmaya başlar ve dizel yakıtı akıcılığını kaybeder. Bu andaki sıcaklığa katılaşma noktası adı verilir.
Ayrıca soğutma işlemi esnasında, dizel yakıtı içerisinde katı bileşimler yüzmeye başlar. Katılaşmış bu kristal yapılar yakıt süzgecine, filtrelere ve boruların dirsek veya ezilmiş kısımlarına yapışırlar ve akışını zorlaştırır veya yakıt sisteminde tıkanıklığa neden olurlar.
3.Viskozite (Kalınlık): Dizel yakıtının viskozitesi yakıtın yanma odası içerisine püskürtülmesini ve yakıt pompasının çalışmasını etkiler. Dizel yakıtı aynı zamanda yakıt pompasını, enjektör memelerini ve diğer parçaları da yağlar. Dizel yakıtının viskozitesi düşük olduğu zaman, yağ filmi teşekkül edemez ve parçalarda aşınmalara ve yanmalara neden olur. Uygun bir yakıt püskürtme sistemine sahip olabilmek için, püskürtme şeklinin uygun ve güçlü olması gerekir. Ayrıca yakıtın iyi atomize olarak dağılması da çok önemlidir. Bunların hepsi yakıtın viskozitesi ile yakından ilişkilidir. Yakıtın püskürtülmesi açısından düşük viskozitede olması istenir. Güçlü bir püskürtme için ise yüksek viskozite aranır. Pulvarize öncelik sahibi ise güçlü bir püskürtmeden fedakarlık edilebilir.
4.Sülfür (Kükürt) İhtivası: Sülfür (Kükürt) yandığı zaman sülfür dioksit gazına dönüşür. Sülfür dioksit, hava kirliliği oluşturan bir gazdır. Sülfür dioksit aynı zamanda motorun çeşitli kısımlarında korozyona neden olur. Özellikle piston segmanları ve segman kanalları içerisine yapışarak paslanmayı hızlandırır. Dizel yakıtı içerisinde mümkün olduğunca az miktarda sülfür olmakıdır. Çünkü motor yağına karışarak yağın özelliğini bozduğu gibi zayıf parlama ve yanma özelliğinden dolayı egzozdan siyah duman atılmasına neden olur.
5.Uçuculuk: Dizel yakıtının kaynama noktası yüksektir ve normal sıcaklıkta uçmaz. Ancak, yakıt yanma odasına püskürtüldükten hemen sonra belirli bir derecede buharlaşması gerekir. Soğuk havalarda motorun ilk çalıştırılması için dizel yakıtının yüksek setan sayısına sahip olması da özellikle önemlidir. Ancak uçuculuk ve setan sayısı özelliklerini aynı anda elde etmek mümkün değildir.